काठमाडौँ, असार २९- नेपाली भाषा, साहित्य र संस्कृतिका आदिकवि भानुभक्त आचार्यको २१२औँ जन्मजयन्ती आज नेपाल लगायत भारत, भुटान, बर्मा, सिक्किम, दार्जिलिङलगायतका नेपाली भाषी समुदायबीच विविध कार्यक्रमसहित मनाइँदैछ।
भानुभक्तले संस्कृत भाषामा रहेको रामको जीवनी ‘रामायण’ लाई नेपाली भाषामा भावानुवाद गरेर सरल ढंगमा प्रस्तुत गर्दै नेपाली साहित्यमा ऐतिहासिक योगदान गरेका थिए। उनको कृति अझै पनि नेपाली समाजमा अत्यधिक लोकप्रिय छ र घरघरमा पाठ गरिन्छ।
भानुभक्तले नेपाली भाषामार्फत भाषा र संस्कृतिको एकीकरण गरेका कारण उनी राष्ट्रिय विभूति र ‘भाषिक एकता’का प्रतीक मानिन्छन्। उनको जन्म विसं १८७१ साल असार २९ गते तनहुँको चुँदीरम्घा गाउँमा भएको थियो। एकजना घाँसीबाट प्रेरणा पाएपछि उनले नेपाली भाषामा राम्रो कृति लेख्न थालेका थिए भन्ने जनश्रुति पाइन्छ।
उनको प्रसिद्ध कृति ‘भानुभक्त रामायण’ बाहेक ‘वधुशिक्षा’, ‘भक्तमाला’, ‘रामगीता’, ‘प्रश्नोत्तर’ र विभिन्न फुटकर रचनाले पनि नेपाली साहित्यलाई समृद्ध बनाएका छन्।
यस अवसरमा आज बिहान काठमाडौंको रानीपोखरीस्थित उनको शालिकमा माल्यार्पण तथा नगर प्रभातफेरी गरिएको छ। देशैभर साहित्यिक संस्था, विद्यालय, विश्वविद्यालय, सरकारी निकाय, संघसंस्थाले विभिन्न कार्यक्रमको आयोजना गरी भानुभक्तको योगदानको सम्झना गरिरहेका छन्।
भानुभक्तको योगदानप्रति सम्मान प्रकट गर्दै त्रिभुवन विश्वविद्यालय लगायत अन्य संस्थामा आज उनको काव्य यात्रा, भाषिक योगदान र कृति माथि बहस, विचार गोष्ठी र समीक्षा कार्यक्रम पनि आयोजना गरिएको छ।
कतिपय विद्वानले भानुभक्तभन्दा पहिलाका कविहरू पनि रहेको तर्क गरे तापनि बहुसंख्यक साहित्यविदले नेपाली भाषामा रामायण जस्तो गहन ग्रन्थ लेखेका कारण उनलाई आदिकवि भन्नु उचित भएको धारणा राख्दै आएका छन्।
भानुभक्तको निधन विसं १९२५ साल असोजमा भएको थियो। उनलाई सम्झेर आज भारत, भुटान, सिक्किम, म्यानमारलगायतका नेपाली भाषी क्षेत्रहरूमा पनि विविध सांस्कृतिक तथा साहित्यिक कार्यक्रम गरिंदैछ।
भानुभक्तले प्रस्तुत गरेको ‘भोलिभोलि भन्दैमा सबै घर बितिगो, बक्सियोस् आज झोली’ जस्ता कविता पंक्तिहरू आज पनि सरकारी ढिलासुस्ती र अव्यवस्थामाथिको व्यङ्ग्यका रूपमा चर्चित छन्।
यस अवसरमा नेपाली साहित्यप्रेमी, लेखक, कवि, पाठक तथा आम नागरिकले भानुभक्तका विचार र योगदानको सम्मानस्वरूप घरघरमा रामायण पाठ, गोष्ठी, कविता वाचन र श्रद्धाञ्जलि कार्यक्रमको आयोजना गरेका छन्।
