साउन १९, २०८२।
काठमाडौं – बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूमा अत्यधिक तरलता (excess liquidity) देखिएपछि नेपाल राष्ट्र बैंकले ५० अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गर्ने प्रक्रिया सुरु गरेको छ। राष्ट्र बैंकले निक्षेप संकलन उपकरणमार्फत ४२ दिनको अवधिका लागि यो रकम संकलन गर्दैछ।
यस प्रक्रियाका लागि बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई दिउँसो ३ बजेसम्म अनलाइन बोलकबोलमा सहभागी हुन आह्वान गरिएको छ। राष्ट्र बैंकको सूचनाअनुसार सहभागीहरूले न्यूनतम १० करोड रुपैयाँ र अधिकतम ५ अर्ब रुपैयाँसम्म बोलकबोल गर्न सक्नेछन्। रकमको भाग गर्दा बाँकी रहेको निःशेष भाग छुटाइनेछ।
निक्षेप संकलन उपकरणको बोलकबोलमा ‘क’, ‘ख’ र ‘ग’ वर्गमा पर्ने बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरू मात्र सहभागी हुन सक्नेछन्। यस्ता उपकरणहरू अन्य संस्थाहरूमा धितोका रूपमा प्रयोग गर्न सकिने पनि राष्ट्र बैंकले स्पष्ट पारेको छ।
राष्ट्र बैंकले बहुब्याजदर प्रणालीमार्फत बहुबोलकबोलको सुविधा पनि दिएको छ, जसमा विभिन्न ब्याजदरमा प्रस्ताव पेश गर्न सकिन्छ। यो प्रणालीले तरलताको सन्तुलन कायम गर्न मद्दत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
राष्ट्र बैंकका अनुसार गत आर्थिक वर्षको ११ महिनासम्म बैंक प्रणालीमा औसत ऋण दिन मिल्ने तरलता ६ खर्ब रुपैयाँ थियो, जुन असार मसान्तसम्म आइपुग्दा १०.५ खर्ब रुपैयाँ पुगेको हो। यो अवस्थालाई व्यवस्थापन गर्न राष्ट्र बैंकले यो कदम चालेको हो।
अत्यधिक तरलता बैंकिंग प्रणालीका लागि चुनौतीपूर्ण हुन सक्ने भएकाले राष्ट्र बैंकले समय समयमा यस्तो निक्षेप संकलन उपकरण प्रयोग गर्दै आएको छ।
यसअघि पनि राष्ट्र बैंकले अल्पकालीन तथा मध्यकालीन तरलता व्यवस्थापनको लागि यस्ता उपायहरू अपनाउँदै आएको छ।